خاطراتی از “روز کتاب و کتابخوانی” به بهانه گرامیداشت علی‌رضا صبوری

به گزارش طاهر خبر، کتاب به عنوان محصول خلاقیت‌های ذهنی و مهم‌ترین ابزار انتقال دانش، نقشی فراتر از یک وسیله آموزشی دارد و همواره مورد توصیه اولیای دین برای گسترش علم بوده است.

این مناسبت بهانه‌ای شد تا با آقای علی‌رضا صبوری، فیلمساز، نویسنده و پژوهشگر زبده نکایی که در سطح ملی افتخارات بسیاری کسب کرده است، گفت‌وگویی داشته و به پای خاطرات سال‌های دور او بنشینیم.

از ماجراهای آقا جمال تا «نظم نوین جهانی»

صبوری با اشاره به اشتیاق فراوانش به کتابخوانی، نویسندگی و فیلم‌بینی، اولین کار هنری خود را نگارش فیلمنامه سریال «ماجراهای آقا جمال» برای گروه اجتماعی شبکه اول سیما اعلام کرد که در سال 1376 پخش و تا سال 1380 سه بار بازپخش شد.

او از چاپ اولین کتاب خود، یعنی «نظم نوین جهانی» که مجموعه‌ای از هفت تله‌تئاتر نگارش یافته برای شبکه مازندران بود، با شور و هیجان یاد می‌کند. این کتاب که در همان سال 1376 به چاپ رسید، افتخار دریافت لوح سپاس چاپ کتاب اول را از رئیس جمهور وقت، سید محمد خاتمی و معاونت فرهنگی وزارت ارشاد برای او به ارمغان آورد.

کتابداری در نوجوانی و دلبستگی به ادبیات

صبوری، خود را یک «کتابدار، کتاب باز و کتاب خوان حرفه‌ای» می‌داند و فاش می‌کند که در سال 1362، با وجود مخالفت‌های اولیه، اولین دانش‌آموزی بود که در دوران تحصیل، طرح کاد (کارآموزی) را در کتابخانه عمومی گذراند. این ورود به کتابخانه، دسترسی او را به منابع متعدد و پاسخگویی به کنجکاوی‌هایش فراهم ساخت.

او از 15 سالگی، مطالعه غیردرسی و گسترده کتب متنوع از نویسندگان بزرگ ایران و جهان را در برنامه روزانه خود قرار داده بود. لذت داستان‌های کوتاه عزیز نسین، آثار تولستوی، داستایوسکی و پوشکین در کنار داستان‌های صادق هدایت، رمان‌های اسماعیل فصیح، جلال آل احمد و محمود دولت‌آبادی در سرفصل مطالعات او بوده است.

در حوزه شعر، عاشق اشعار فروغ فرخزاد و سهراب سپهری و در نمایشنامه، دلبسته آثار بیضایی و اکبر رادی بوده و حتی فیلمنامه‌های مخملباف و مهرجویی را نیز خریده و با فیلم‌های ساخته شده تطبیق می‌داده است.

تأسیس «کتابکده اندیشه آزاد» و ترویج فرهنگ مطالعه در نکا

این هنرمند پیشکسوت، همچنین اولین کسی است که کتابفروشی غیردرسی را تحت عنوان «کتابکده اندیشه آزاد» در نکا راه‌اندازی کرد؛ پاتوقی برای هنرمندان و دوستداران هنر که بعدها برای دسترسی آسان‌تر، سیستم اجاره کتاب را نیز با هزینه‌ای اندک به راه انداخت.

او بر این باور است که با کتابکده اندیشه آزاد، فرهنگ مطالعه غیر رسمی در نکا شکل گرفت و در همین مکان، به ویراستاری و کمک به چاپ نوشته‌های نویسندگان نوپای نکا نیز می‌پرداخته است.

دغدغه شهر و تولد «ققنوس خیال»

صبوری از دغدغه خود نسبت به ناآشنایی برخی افراد با نام و نشان شهر نکا در مجامع هنری اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد سخن می‌گوید. رنج ناشی از این عدم شناخت، او را بر آن داشت تا نام نکا را در آثار هنری خود برجسته کند. او با تأسف یادآوری می‌کند که نکا اولین بار با سیل ویرانگر تیرماه 1378 در سطح ملی و جراید مطرح شد.

اولین گام او برای ادای دین به شهرش، چاپ کتاب «ققنوس خیال» بود؛ کتابی که شامل مقالاتی درباره نکاشناسی و معرفی نویسندگان دارای کتاب این شهر بود و با استقبال گسترده‌ای مواجه شد. صبوری تأکید می‌کند که در طول سه دهه گذشته، اولویت اول او در انتخاب لوکیشن‌های فیلم‌هایش، همواره شهر نکا بوده است و همچنان دلبسته عطر و بوی، هزارجریب و مردمانش هستم؛ بزرگ ترین پارک طبیعی کشور .

در دهه هشتاد اولین نمایشگاه کتاب را من در شهرستان نکا راه اندازی کردم و تا چند سال ادامه دادم. آن سال ها فضای مجازی وجود نداشت و نمایشگاه با استقبال بسیار خوب خریداران کتاب همراه بود.

کتاب‌های کودک، روان‌شناسی ، کتب مذهبی و ادعیه و رمان بیشترین فروش را داشتند. واقعا حسرت آن سال ها را می خورم . کتاب به معنای واقعی در زندگی مردم نقش داشت، جامعه نیز از آسیب های بسیار کمتری رنج می برد!

صبوری در طول این سال‌ها با انتشارات متعددی همکاری داشته و به عنوان مدیر داخلی چند انتشارات نیز فعالیت مستمر و تاثیرگذار داشته است.

انتشارات شیداسب، مهربان نیکا و نشر جامخانه از جمله انتشاراتی بود که کتب های بسیاری در آنجا به مدد صبوری و همسرش به زیور چاپ آراسته شد و بعضا توسط وزارت ارشاد برای نهاد کتابخانه های عمومی خریداری شد.

گفتنی است: صبوری تاکنون ۱۲ عنوان کتاب در زمینه فیلمنامه، داستان، پژوهش و گردآوری کتب ادبی و مذهبی را به چاپ رسانده و برای کتاب های ققنوس خیال و اطلس هنرمندان مازندران به عنوان پژوهشگر برتر انتخاب شده است.

برای این چهره فعال فرهنگی هنری شهرمان و خانواده هنرمندشان آرزوی موفقیت روزافزون داریم.