نقدی منصفانه بر سریال پایتخت ۷

طاهر خبر_ یادداشت/ حامد اسمعیلی| فصل هفتم از مجموعه تلویزیونی پایتخت به کارگردانی سیروس مقدم و با طراحی محسن تنابنده و نویسندگی آرش عباسی که در ۲۷ قسمت هر شب ساعت ۲۲ از شبکه یک در عید نوروز ۱۴۰۴ تهیه شده است.

در این سریال که با بدگُمانی یا پارانویا (Paranoia ) در تعریف عام آن، غریزه یا فرایندی از فکر است که تحت تأثیر اضطراب یا ترس به حالتی غیرمنطقی و وهم‌آلود در می‌آید.

افراد پارانوئید معمولاً فکر می‌کنند که دیگران برای آزار و اذیت آن‌ها می‌کوشند یا فکر می‌کنند که دیگران به دنبال توطئه علیه آنها هستند همانند حمله پهپادی به خانه نقی معمولی که با زیر سوال بردن پدافند هوایی با اعلام غیرواقعی این نکته که شهروندان جمهوری اسلامی ایران به قدرت سازمان های دفاعی اعتقاد و یا اطلاعی ندارند و مخفی کاری ارسطو و رحمت که با دروغگویی در طی برنامه‌ای جهت ربودن ثروت متعلق به آن خانه اقدام می‌کنند که مغایر با اعتقادات شهروندان ایران اسلامی است.

باید توجه داشت که همراه پیشرفت جوامع و پیچیده‌تر شدن صورت‌های نبرد، جنگ روانی بیش از جنگ نظامی اهمیت پیدا کرده است و جزئی از فعالیت کشورها قرار دارد.

امروزه بخش مهمی از فعالیت‌های سیاسی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی و تبلیغاتی کشورهای متخاصم در خدمت عملیات جنگ روانی با مردم کشورهای مورد هدف آنان قرار دارد که در نهایت به‌دنبال تسلط پنهانی و قورباغه‌پزی کردن شهروندان آن کشور است.

جنگ روانی در رسانه واژه‌ای ساده است اما اقدامات کاملا پیچیده‌ای دارد گاه مخاطب را می‌خنداند با او احساسی می‌شود و اعتمادش را جلب می‌کند تا اخبار را هدایت شده انتخاب و منتشر می‌کند و اندک اندک بر ذهن مخاطبین بدون آنکه متوجه باشد تاثیر بگذارند.

عملیات روانی پنهان که منبع انتشار آن پنهان است به نحوی طراحی و اجرا می‌شود که دولت مسئول آن، نامشخص است و یا اگر هم به نحوی کشف شود، آن دولت بتواند هر گونه دخالتی را انکار کند این نوع عملیات معمولاً به وسیله تبلیغات سیاه و خاکستری به اجرا در می‌آید و مهم‌ترین هدف آن، ایجاد حس بدبینی نسبت به حکومتِ موجود است در حال حاضر شبکه‌های اجتماعی مختلفی در فضای مجازی ایجاد شده‌اند و در حال تولید خبرهای دروغ و تحلیل‌های باطل هستند.

جنگ روانی استفاده برنامه‌ریزی شده از تبلیغات به وسیله عوامل آشکاری همچون رادیو، تلویزیون، مطبوعات و عوامل پنهانی مانند شایعه به منظور تحریف عقاید، تضعیف روحیه و بی‌اعتبار کردن انگیزه‌ها و کاستن از اقتدار طرف مخالف می‌باشد.

جنگ روانی، پدیده جدیدی نیست و در دوران‌های درگیری قدرت‌ها به راحتی قابل لمس است و برخی از مهمترین تاکتیک‌های جنگ روانی با عناوین زیر است:

– سانسور Censorship
– تحریف Disortion
– ساختن یک یا چند دشمن فرضی To Make A Supposed Enemy
– پاره ‌حقیقت‌گویی To release a part of truth
– محک‌زدن To Test for Confirm
– ادعا به جای واقعیت Pretention instead of truth
– اغراق
-تفرقه
-ترور شخصیت
– شایعه Rumour
– تاکتیک ماساژ پیام Spinning The Message
و…

در بخشی از اقدامات عملیات روانی دشمن در کشور عزیزمان، سعی به القا عملیات نظامی دارد در حالیکه همه میدانند گزینه جنگ با ایران اسلامی، بزرگترین کابوس استکبار جهانی به‌ویژه رژیم‌های تروریست آمریکا ، اسرائیل و هم پیمانانش است و شهروندان منصف کشور آمریکا از عملکرد جنگجویانه این کشور که ۹۵ درصد از عمر حدود ۲۵۰ ساله آن را در جنگ بوده است، ناراحت و منتقد هستند.

ناپلئون می‌گويد: «تنها دو قدرت شمشير و فكر در جهان وجود دارد و در درازمدت، شمشير همواره در برابر قدرت فكر مغلوب بوده است».

سریال پایتخت ۷ فراتر از موضوع سرگرمی با طنز سخیف در لایه‌های خود سعی در تغییر مفاهیم و تحقیر دست آوردها دارد، بویژه که در فصل هفتم اقوام مختلف را با خصوصیات ترس ، ساده لوحی ، حراف ، خرافاتی ، رندبازی معرفی می‌کند و قبح مشروبات و مواد مخدر را به راحتی می‌شکند و نماینده مجلس را همتراز یک دلال معرفی و نظام را به استفاده ابزاری از اشخاص معرفی می‌کند و بدنبال حیازدایی، کفش در منزل و روی فرش،زندگی با حیوانات،معرفی کتاب بیشعوری [به نظر می‌رسد پیام سیاسی خود را منتقل کرده] در آنتن شبکه ملی اقدام می‌کند و رابطه محرم و نامحرم به کلی حذف شده است.

نویسنده معتقد است موضوع نفوذ در لایه‌های هنر موجب شده تا جنگ روانی را دشمنان جمهوری اسلامی ایران ، با نفوذ در سریال‌های تولیدی سیما که مورد ممیزی دستگاه‌های حاکمیتی است وارد شود و موجب القا برخی از اهداف با ابزار هنر در ذهن مخاطبان شود، همانند شیوه پارانوئید در سریال پایتخت ۷ و تغییر مفاهیم اخلاقی.

البته فیلم هایی مثل دختران خورشید و عنکبوت مقدس نیز از همین اقدامات جنگ روانی پیروی می‌کنند که مستقل ساخته و با حمایت سرویس‌های اطلاعاتی بیرونی ساخته شده‌اند.

تحلیلگران غربی می‌گویند با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی و نیروهای انسانی فداکار و فرماندهی مقتدر در جمهوری اسلامی ایران ،ما اساسا ابزارهای لازم برای حمله نظامی را نداریم.

رسانه‌های فارسی زبان با کلیدواژه «فروپاشی» همه چیز را سیاه و نابود شده تصویر می‌کنند این جریان پرفشار رسانه‌ها در کنار برخی مشکلات واقعی باعث شده تا به مرور، تفکیک واقعیت برای شهروندان جمهوری اسلامی ایران سخت شود و امروز این سریال با خط فکری همان شبکه‌های فارسی زبان بدنبال القا افکار ناصواب است.

امروز به فضل الهی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به چنان اقتدار و بازدارندگی دست یافته‌اند که قدرت هرگونه تهدیدی را از دشمنان سلب نموده و دست برتر و ابتکار عمل را در اختیار خود گرفته اند و زیر بار هیچ تهدید و تحریمی نمی‌روند.

متاسفانه برخی داخلی‌ها نیز طی رفتارها و گفتارهایی از بین برنده‌ی اعتماد به ساختارهای نظام، مسئولین ارشد در دولت و مجلس و حتی سپاه را به شکلی غیرواقعی تصویر می‌کنند و عملا به اصل نظام آسیب می‌زنند از جمله سریال پایتخت ۷ بدون داشتن حرف ایجابی، سیاه‌نمایی می‌کنند و عملا مسیر برعکس ایجاد امید در دل‌ها را پیش می‌برند لازم است در ادامه نظریه برخی از تئوری‌پردازان در موضوعات اطلاعاتی امنیتی را بخوانیم :

بریک، ۷۶ ساله، یک ژنرال برجسته ارتش اسرائیل است که در جنگ یوم کیپور در سال ۱۹۷۳ جنگید او از ناحیه صورت به شدت دچار سوختگی شد، هنگامی که آتش یک موشک ضدتانک به صورتش برخورد کرد یک گردان تانک تحت فرماندهی او با کماندوهای مصری در شبه جزیره سینا روبه رو شد علیرغم جراحتش، او کنترل میدان نبرد را به دست گرفت و گردان کماندو را نابود کرد.

در سال ۲۰۰۸، بریک به عنوان بازرس کل ارتش اسرائیل (IDF) خدمت می‌کرد و طی این ۱۰ سال، تصویر عمومی خود را به عنوان «پیامبر خشم» به دست آورد.

او هشدار می دهد: «صدها هزار سلاح از طریق مرز اردن از ایران به اسرائیل و کرانه باختری قاچاق می‌شود ایران در حال تشکیل شبه نظامیان طرفدار خود در داخل پادشاهی هاشمی است که فعلاً به صورت زیرزمینی فعالیت می‌کنند.»

یائیر انسباشر، ۴۱ ساله، یکی از نیروهای رزمی یگان کماندویی مگلان ارتش اسرائیل، بخشی از تیپ ۸۹ «اوز» بود او به‌عنوان مشاور در وزارت دفاع و ارتش اسرائیل خدمت کرده و پایان‌‌نامه دکترای خود را در مورد نقش نیروهای عملیات ویژه در جنگ‌های مدرن نوشته است.

او می‌گوید: «آنها [ایرانی‌ها] همچنین علاقه زیادی به فناوری و پیشرفت دارند برخلاف دیگر اقوام منطقه، قابلیت‌های تکنولوژیک و علمی آن‌ها پیشرفته است آنها [ایرانی‌ها] به دنبال دانش هستند، در بهترین دانشگاه‌های غرب تحصیل کرده‌اند و غرب را هم مطالعه کرده‌اند برخلاف ما که فرهنگ‌های دیگر را چندان خوب درک نمی‌کنیم، آن‌ها فرهنگ مدرن لیبرال، از جمله ترس‌های آن، را خوب درک می‌کنند.»

او توضیح داد: «ایران سه حلقه تهدید اطراف اسرائیل ساخته است حلقه اول نیروی نیابتی آن‌هاست که شامل شبه‌نظامیان و ارتش‌های تروریستی آماده برای تهاجم به اسرائیل است هرگاه فرمان داده شود، و همچنین برای بازدارندگی اسرائیل از حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران حلقه دوم تهدید، زرادخانه بزرگ موشک‌های ایران است.

سومین تهدید، که استراتژیک‌ترین و بحرانی‌ترین تهدید است، پوشش دادن ایران و اقدامات تروریستی تحت حمایتش با سلاح‌های هسته‌ای است.»

رئیس سابق موساد یوسی کوهن زرادخانه بزرگ موشک‌های ایران را «حلقه آتش» نامید که شامل موشک‌ها، راکت‌ها، پهپادها و سایر مهمات است ایده این است که از همه جهات به اسرائیل حمله کنند و هر نقطه از زمین را با آتش موشک پوشش دهند.

« زنگ خطر» به صدا در آمده و باید آن را جدی گرفت، در کمال تعجب سریال پایتخت ۷ در خوش‌بینانه‌ ترین حالت با توجه به اقدامات خارج از چارچوب مجریان سریال در مواقع اغتشاشات [همان‌هایی که در اغتشاشات، روی آنتن نیامدند و با پست‌های دوپهلو در آتش این آشوب‌ها دمیدند] با بی‌دقتی تمام زمینه‌ایی را فراهم کرد که منجر به شکسته شدن حیا در بین مخاطبانش شد که عموما به‌صورت خانوادگی برنامه را تماشا می‌کنند.

تبعیت از قانون کشور و حفظ امنیت ملی برای ما مهم‌تر از آن است که بخواهیم با توسل به هر اندیشه‌ای در برنامه‌های تلویزیونی در پی جذب مخاطب برآییم، آن هم کسانی که سوء‌سابقه درخشانی از آن‌ها حتی در صفحه توییترشان قابل رؤیت است.

این نوشته نافی سایر صحنه‌های مثبت سریال پایتخت ۷ به‌عنوان مثال پذیرش فرزند از سازمان بهزیستی، احترام به بزرگان فامیل نیست اما توجه به این نکته که صرف «خنداندن مخاطب» با هر روشی، نه تنها از ارزش این سریال می‌کاهد بلکه استفاده از شوخی‌های بدون مبنا و تفکر، می‌تواند زمینه‌های افول فکری و فرهنگی روند سریال را نیز به‌دنبال داشته باشد.

انتظار می‌رود محتوای سریال‌ها با ارزش‌ها مطابقت داشته و با دیدن واقعیت‌ها و البته نه بزرگ‌نمایی به داشته‌های ملی افتخار نماید مردم می‌فهمند و باید روایت واقعی را به آن‌ها ارائه داد دیدن واقعیت‌های امیدبخش و توضیح و تبیین آن‌هاست به همراه اقدامات موثر مسئولین است.

امنیت ملی و سامانه پدافند هوایی جای شوخی نیست و این اقدام یعنی بازی با دم شیر و هر کسی به هر طریقی دستاوردهای ملی را حقیر کند یقینا در مسیر اپوزیسیون است.

حامد اسمعیلی
۰۹۱۱۱۵۵۷۰۲۶